علت نشتی پمپ آب خانگی چیست؟

اگر تا به حال صبح‌ها یا مواقعی از شب متوجه شده‌اید، اطراف پمپ آب خانگی مقداری آب جمع شده یا صدای قطره‌ای می‌شنوید، این می‌تواند نشانه‌ای از نشتی پمپ باشد. نشتی در پمپ آب خانگی نه فقط موجب هدر رفتن آب می‌شود بلکه زمینه‌ساز آسیب دیدن قطعات داخلی، کاهش فشار آب و هزینه‌های تعمیر بزرگ‌تر است. نشتی معمولا از نقاطی همچون کاسه نمد، اتصالات لوله‌ای، بدنه پمپ یا محل مهروموم شفت آغاز می‌شود.

پمپ آب خانگی چیست؟

پمپ آب خانگی دستگاهی است که برای افزایش فشار آب در ساختمان‌ها و منازل استفاده می‌شود. این پمپ‌ها معمولا در ورودی اصلی آب ساختمان نصب شده تا بتوانند جریان آب را با فشار مناسب به طبقات بالاتر یا نقاط دورتر برسانند. همچنین عملکرد آن به این صورت است که آب از طریق لوله مکش وارد پمپ شده و سپس توسط پروانه و موتور الکتریکی با فشار بیشتری به شبکه لوله‌کشی ارسال می‌شود.

پمپ آب خانگی در انواع مختلفی تولید می‌شود که مدل‌های ساده آن برای خانه‌های کوچک و پمپ‌های چند طبقه و بوسترپمپ‌ها برای مجتمع‌های بزرگ مناسب هستند‌. در واقع با اینکه عملکرد این محصول بسیار مفید است اما در صورت نصب یا نگهداری نادرست، مشکلاتی مانند نشتی، لرزش یا افت فشار را به‌همراه خواهد داشت که باید سریعا بررسی شوند.

دلایل متداول نشتی پمپ آب خانگی

در ادامه برخی از مهم‌ترین دلایلی که باعث ایجاد نشتی در پمپ آب خانگی می‌شوند را بررسی می‌کنیم:

1. خرابی یا فرسودگی کاسه نمد

کاسه نمد یا مهروموم مکانیکی یکی از نقاط حساس در پمپ است که وظیفه جلوگیری از ورود یا خروج غیرمجاز آب در محل عبور شفت را بر عهده دارد. با گذر زمان، خوردگی، خشکی، گرما یا ساییدگی ممکن است، باعث باز شدن منافذ ریز در مهروموم شود و در اثر فشار پمپ، آب نشت کند. مواقعی که پمپ روشن است و نشتی از پایین آن مشاهده می‌شود، این کاسه نمد غالبا مقصر اصلی است. از این‌رو جایگزین کردن به موقع مهروموم می‌تواند جلوی آسیب دیدن یاتاقان‌ها را بگیرد.

• وجود ترک در بدنه پمپ یا پوشش خارجی

اگر بدنه پمپ یا پوشش محافظ خارجی در برابر فشار، یخ‌زدگی یا ضربه آسیب ببیند، ترک‌های ریزی ایجاد می‌شود که ممکن است باعث نشتی پمپ شود. این ترک‌ها عموما قابل دیدن نیستند تا زمانی که فشار آب زیاد شده یا نشتی شروع شود.

• اتصالات لوله‌ای یا بست‌های ناکافی یا خرابی واشرها

نشتی گاهی به‌دلیل سست شدن اتصال میان پمپ و لوله‌های ورودی و خروجی است. اگر فلنج‌ها یا اتصالات رزوه‌ای به خوبی آب‌بندی نشده باشند یا واشر درست قرار نگرفته باشد، ممکن است آب از درزها نشت کند. به‌طوری که با تکان‌های کوچک یا تغییر دما، این اتصالات به مرور ضعیف‌تر می‌شوند.

• فشار کاری زیاد یا شوک‌های ناگهانی

اگر سیستم پمپاژ دچار نوسان فشار (افزایش ناگهانی فشار) باشد، مهروموم‌ها و اتصالات نمی‌توانند، فشار اضافی را تحمل کنند و ممکن است نشتی رخ دهد. همچنین شوک‌های ناگهانی در مسیر سیستم لوله‌کشی می‌تواند باعث گسست جزئی در محل اتصال شود.

• کاویتاسیون و خوردگی داخلی

پدیده کاویتاسیون که در آن بخارهای داخل سیال در فشار کم تشکیل و سپس منفجر می‌شوند، می‌تواند قطعات داخلی پمپ را فرسوده کند و باعث ایجاد سوراخ‌های ریز یا خوردگی در محفظه داخلی شود. این سوراخ‌ها محل مناسبی برای شروع نشتی هستند.

چگونه نشتی را تشخیص دهیم؟

برای اینکه بتوانید محل دقیق نشتی را بیابید، پیشنهاد می‌کنم مراحل زیر را انجام دهید:

• دستگاه را خاموش و منبع انرژی را قطع کرده، سپس اطراف پمپ را خشک کنید.
• از یک دستمال یا کاغذ تمیز استفاده کنید تا نقاط را لمس کرده و ببینید آب تازه بیرون می‌آید.
• هنگام روشن بودن پمپ به شفت نزدیک شوید تا ببینید آیا قطرات از اطراف مهروموم می‌چکد یا خیر.
• اتصالات لوله‌ای را بررسی کنید که آیا نشتی از فلنج یا رزوه‌ها است.
• اگر فاصله‌ای کوچک بین بدنه پمپ و پوشش وجود دارد، ترک‌ها را با ذره‌بین یا چراغ‌قوه بررسی کنید.

در نهایت با شناسایی دقیق نقطه نشت، می‌توانید اقدامات صحیح و اصولی برای تعمیر پمپ آب خانگی انجام دهید.

روش‌های برطرف کردن نشتی در پمپ آب خانگی

روش تعمیر پمپ‌های آب خانگی به علت نشتی بستگی دارد؛ که برخی از مهم‌ترین راهکارها عبارتند از:

• تعویض مهروموم خراب: در صورت خرابی کاسه نمد باید آن را با مهروموم جدید و مناسب جایگزین کنید.
• تعمیر بدنه شکسته یا تعویض قطعات: اگر ترک بدنه باشد، بسته به شدت ممکن است به جوشکاری یا تعویض پمپ نیاز باشد.
• تقویت اتصالات و جایگزینی واشر: استفاده از واشرهای با کیفیت، آچار مناسب و بازبینی دوره‌ای اتصالات می‌تواند از بروز نشتی جلوگیری کند‌.
• کاهش فشار سیستم: تنظیم شیر فشار و نصب فشار شکن در مواقعی که فشار ورودی زیاد است.
• اصلاح شرایط مکش و حذف کاویتاسیون: بررسی مسیر ورودی پمپ، حذف هوا یا تغییر لوله‌کشی برای جلوگیری از ایجاد حباب‌های بخار نیز می‌تواند راهکار موثری برای مهار نشتی باشد.

نکات پیشگیری از بروز نشتی در آینده

برای اینکه از تکرار نشتی جلوگیری کنید، رعایت چند نکته ساده اما موثر ضروری است:

• نصب دقیق و تراز پمپ
• استفاده از اتصالات مقاوم در برابر خوردگی
• سرویس دوره‌ای مهروموم و بررسی قطعات داخلی
• کنترل فشار کاری و جلوگیری از ضربه‌های ناگهانی
• طراحی مسیر لوله‌کشی مناسب بدون خم‌های شدید نزدیک پمپ

نتیجه‌گیری

نشتی پمپ آب خانگی یکی از مشکلات رایجی است که اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند آسیب جدی به قطعات داخلی وارد کند و هزینه‌های تعمیر بالایی را به‌دنبال داشته باشد. در واقع با درک علت‌های اصلی نشتی مانند خرابی کاسه نمد، ترک بدنه، اتصالات ضعیف، فشار زیاد یا کاویتاسیون و با انجام روش‌های تشخیصی و تعمیر صحیح، می‌توان عمر پمپ را افزایش داد و عملکرد آن را حفظ کرد. همچنین سرویس منظم و انتخاب قطعات با کیفیت بهترین راه برای جلوگیری از بروز دوباره نشتی است. فقط کافی است در اولین نشانه نشت، پمپ را خاموش کرده و به یک تعمیرکار مطمئن مراجعه کنید تا مشکل کوچک تبدیل به خسارت بزرگ نشود.