لوله مانیسمان، یکی از پرکاربردترین لولههای فلزی در صنایع مختلف است. لوله مانیسمان که به لوله بدون درز نیز معروف است، به دلیل فرآیند تولید خاصی که دارد ، هیچگونه جوش و درزی ندارد. این ویژگی، باعث افزایش مقاومت آن در برابر فشار و ارتقاء کیفیت نسبت به لولههای درزدار میشود. مزایای بیشمار لوله مانیسمان موجب شده که این نوع لوله در صنایع گوناگونی به کار گرفته شود.
با این حال، توجه به استانداردهای فنی این لوله بدون درز از اهمیت بالایی برخوردار است. رعایت استاندارد در زمان تولید و خرید لوله مانیسمان، تأثیر مستقیمی بر کیفیت، کارایی و ایمنی آن خواهد داشت. تولید لوله مانیسمان طبق استانداردهای مشخص، میتواند تضمینی برای سلامت و عملکرد مناسب آن باشد.
استانداردهای لوله مانیسمان
پس از معرفی لوله مانیسمان، حالا به بررسی استانداردهای مربوط به آن میپردازیم. تولید این لوله بر اساس استانداردهای بینالمللی و معتبر انجام میشود؛ بنابراین، در زمان خرید این لوله، توجه به استانداردها برای اطمینان از کیفیت و کارایی آنها بسیار مهم است. افرادی که قصد تهیه لوله مانیسمان را دارند، میتوانند با در نظر گرفتن این استانداردها، بهترین و مناسبترین نوع لوله را انتخاب کنند. به طور کلی، 4 استاندارد بینالمللی مرتبط با لوله مانیسمان وجود دارد. در ادامه، به بررسی این چهار استاندارد و زیرشاخههای مهم آنها که به لولههای مانیسمان مربوط میشوند، خواهیم پرداخت.
1- استاندارد ASTM لوله مانیسمان
اولین استانداردی که باید به آن بپردازیم، استاندارد جهانی ASTM است. این استاندارد به تعیین آلیاژ لوله مانیسمان میپردازد که حدود 12000 نوع استاندارد مختلف را شامل میشود که بیش از 10 مورد از آن، به لولههای مانیسمان مرتبط هستند. از مهمترین استانداردهای ASTM، میتوان به ASTM A53 و ASTM A106 اشاره کرد. لولههایی که مطابق با استاندارد ASTM A53 تولید میشوند، معمولاً برای انتقال سیالات و مواد با فشار کم مناسب هستند. در مقابل، لولههای تولید شده بر اساس استاندارد ASTM A106 برای انتقال سیالات با فشار و دمای بالا طراحی شدهاند. استاندارد A106 برای انتقال سیالاتی که دارای ویژگیهای خاص و حساسی هستند (مانند بخار، آب، گاز و نفت) و در فشارهای بالا قرار دارند، مناسب است.
2- استاندارد ASME لوله مانیسمان
دومین استاندارد مرتبط با لوله مانیسمان، استاندارد ASME است که شباهت زیادی به استاندارد ASTM دارد. این مجموعه استانداردها در سال 1980 توسط مهندسان آمریکایی طراحی شد و به منظور طراحی و ساخت دیگهای بخار و سیستمهای تحت فشار و دماهای بالا معرفی گردید. به دلیل استفاده از لولههای مانیسمان برای انتقال سیالات تحت فشار بالا، استاندارد ASME کاربرد قابلتوجهی در این حوزه دارد. در این میان استاندارد ASME B36.10 فقط به لولههای مانیسمان مربوط میشود.
این استاندارد به تعیین ضخامت مناسب لوله مانیسمان بر اساس فشار کاری میپردازد و نشان میدهد که برای هر فشار خاصی، باید از چه ضخامتی استفاده شود. رعایت این استاندارد به تأمین ایمنی و کارایی سیستمهای تحت فشار کمک میکند و تضمینکننده عملکرد مطلوب لولههای مانیسمان در شرایط سخت کاری میشود.
3- استاندارد DIN لوله مانیسمان
استاندارد DIN، بر پایه تجربه و نتایج تحقیقات کارشناسان اتحادیه اروپا ایجاد شده است. یکی از ویژگیهای جالب این استاندارد این است که هر فردی با ارائه مدارک علمی و اسناد معتبر میتواند موارد جدیدی را به آن اضافه کند.
استاندارد DIN 2448 یکی از زیرشاخههای این استاندارد است که بطور خاص به لولههای مانیسمان مربوط میشود و بر ابعاد این لولهها تمرکز دارد. شایان ذکر است که این استاندارد تنها محدود به لولههای مانیسمان نیست و برای سایر انواع لولهها نیز قابل استفاده است. رعایت استاندارد DIN در تولید و استفاده از لولههای مانیسمان، میتواند به بهبود کیفیت و ایمنی این محصولات کمک کند.
4- استاندارد API
این استانداردها بطور خاص در زمینه صنعت نفت و گاز تدوین شدهاند و با توجه به کاربرد گسترده لولههای مانیسمان در این صنعت، رعایت آنها برای این لولهها از اهمیت بالایی برخوردار است.
اهمیت استاندارد API ناشی از این واقعیت است که سیالات منتقل شده در صنعت نفت و گاز، معمولاً خطرناک، سمی و قابل اشتعال هستند؛ بنابراین، لولههای مورد استفاده برای انتقال این سیالات باید کیفیت و دوام بسیار بالایی داشته باشند تا از بروز هرگونه خطر احتمالی جلوگیری شود. لازم به ذکر است که استاندارد API ابعاد خاصی ندارد و تمرکز آن بیشتر بر افزایش ایمنی لولههای مانیسمان است. رعایت این استاندارد میتواند به بهبود ایمنی و کارایی سیستمهای انتقال سیالات در صنعت نفت و گاز کمک کند و به تأمین نیازهای خاص این صنعت پاسخ دهد.
استاندارد اتصال لوله مانیسمان
اتصال لوله مانیسمان باید بر اساس استانداردهای خاصی انجام شود. یکی از مهمترین استانداردها در این زمینه، استاندارد ASTM و بطور خاص ASTM A234 است که به بررسی اتصال این نوع لولهها میپردازد.
علاوه بر این، سایر استانداردهای مربوط به اتصال لولههای مانیسمان شامل موارد زیر هستند:
- ASME B16.9: برای اتصالات جوشی لولهها
- ASME B16.11: برای اتصالات توپی و زانویی
- MSS SP-43: برای اتصالات ویژه لوله
- ASME B16.34: برای شیرآلات و اتصالات فشار بالا
- ASTM A193: برای پیچ و مهرهها در اتصالات
- ASTM A194: برای مهرهها و واشرها در اتصالات
رعایت این استانداردها در هنگام اتصال لولههای مانیسمان، به تضمین کیفیت و ایمنی سیستمهای لولهکشی کمک کرده و از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری میکند.
استاندارد علامتگذاری لوله مانیسمان
علامتگذاری لولههای مانیسمان باید طبق استانداردهای خاصی انجام شود. یکی از معروفترین و پرکاربردترین استانداردهای علامتگذاری، استاندارد MSS SP-25 است. بر اساس این استاندارد، تولیدکنندگان ملزم هستند که برخی از مشخصات شیمیایی و فیزیکی لوله را برای مصرفکنندگان مشخص کنند.
از جمله مشخصاتی که باید بر اساس این استاندارد ذکر شوند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابعاد و سایز اسمی لوله
- ضخامت اسمی دیواره لوله
- شماره رده لوله
- مشخصات مواد
- نوع ذوب
- درجهبندی
- نام و علامت تجاری تولیدکننده
رعایت این استاندارد در علامتگذاری لولههای مانیسمان به مصرفکنندگان کمک میکند تا اطلاعات دقیقی درباره محصولات دریافتی داشته باشند و انتخابهای بهتری بر اساس نیازهای خود انجام دهند.
جمعبندی
لولههای مانیسمان بر اساس استانداردهای متنوعی تولید، متصل و علامتگذاری میشوند. رعایت این استانداردها بهعنوان ضامن کیفیت، کارایی و عملکرد لولهها محسوب میشود؛ بنابراین، افرادی که قصد خرید این نوع لولهها را دارند، باید به استانداردهای مربوط به لوله مانیسمان توجه داشته باشند تا از انتخابی مطمئن و کارآمد برخوردار شوند.